Hier wordt het beeld van een christen als boom aan een stroom water verder uitgewerkt. Om een sterke, goed gewortelde boom te worden, heb je soms wel vijftig jaar nodig. Niet gek dat wij ('bomen' van twintig? vijfentwintig jaar?,) ons soms nog wel eens onstabiel voelen. Periodes van droogte zijn een boom ook niet onbekend. In zulke periodes (als je geloof 'droog' staat), dan stopt een boom zijn energie even in het stabiel houden van hoe hij er op dat moment aan toe is. Niet gek dat die energie dan niet besteed wordt aan het produceren van vruchten (van de Geest, hè, got it?;))
Maar in tijden van een wat constantere toevoer van die stroom water (tijden waarin je iedere dag Gods genade op een bepaalde manier ervaart), dan vallen er iedere dag overvloedig vruchten uit je boom. Dat wil zeggen: dan is er zoveel liefde, genade, goedheid, zelfbeheersing, etc. in je dagelijkse manier van leven te zien, dat andere mensen daar van kunnen genieten.
Ook wel goed om een reality check te doen van hoe je aan je dagelijkse waterstroom komt? En of je daar überhaupt je 'wortels' naar uitstrekt. Ben je een boom die volop vruchten draagt,
een wat verdroogde boom (een treurwilg of zo) die zich wel over het water buigt maar er blijkbaar steeds net niet bijkomt,
of voel je dat je wortels loskomen?
+8
Liz
Fantastisch initiatief Stan! En leuk om het op dit topic te doen, erg goed leesvoer (ben zelf pas op pagina 3).
Maar om de discussie maar even aan te gaan: jouw interpretatie is
Van zonden krijgen we niet specifieke omschrijvingen, maar het is duidelijk wat de goede mens doet: hij (of zij natuurlijk) is met God bezig, hij is een zegen voor zijn omgeving en gebruikt zijn leven op een nuttige manier. Leef dus niet in een constante staat van misgunnen en veroordeling, maar heb elkaar lief, dan hoef je je niet telkens druk te maken over wat andere mensen doen.
Ik lees dit niet echt terug in de psalm. Ik zie dat de rechtvaardige níet doet wat slechte mensen doen en ik zie een allegorische vergelijking met de resultaten van deze daden (als een boom etc.) Het enige concrete wat ik zie wat deze rechtvaardige 'doet' is de Tora lezen en overdenken.
Begrijp me niet verkeerd, ik vind het een prachtige psalm en zeker met een literaire analyse wordt het alleen maar mooier. Maar ik lees hier niet echt praktisch advies in (en ik denk dat dat ook niet nodig is). Vaak vind ik deze neiging die dominees hebben, om alles maar een directe toepassing te geven wat frustrerend. Je krijgt altijd zo'n hele algemene, niet-controversiële les waar je dan de rest van de week in mee moet gaan en ik ga dan meestal met een leeg gevoel de kerk uit.
Wat mij juist kan helpen is om die hele toepasneiging naast me neer te leggen en gewoon de schoonheid van de psalm op zichzelf te bekijken. Je kan het ook meer als een mooi gedicht zien dan als een instructie in geheimtaal. Dan geef je het de ruimte om het daadwerkelijk in je hart te laten landen.
En om maar terug te komen op de psalm zelf, je zette zelf al een voetnoot bij jouw vertaling; het gaat hier meer om een soort meditatie of 'in een ondertoon lezen'. Een beetje een vreemde term voor de lezer van vandaag, en ik denk me iets te kunnen herinneren dat dat te maken heeft met een specifieke manier van lezen of mediteren. In elk geval komt het op mij over als iets wat veel introverter is dan de gemiddelde Bijbelstudie. Maar jij weet vast meer over hoe dat woord in elkaar zit, dus ben wel benieuwd :)
+0
Tiekstra
Bedankt voor je reactie! Roëlle trouwens ook, leuk filmpje!
Om er even op te reageren: ik herken je frustratie in de overanalyse van Bijbelteksten, bijvoorbeeld in de podcast over Prediker waar we in de (party)bus naar luisterden. Bij deze Psalm schuilt echter naar mijn mening een ander gevaar, namelijk juist 'onderanalyse'. Als iemand deze psalm op zichzelf zou lezen, zou je het kunnen begrijpen als: iemand die 'goed gelooft', gaat het goed (3d), en als je niet 'goed gelooft', gaat het niet goed met je. Als het dan minder met je gaat, komt het dus omdat je niet goed gelooft. Dat is natuurlijk niet altijd zo, maar dus wel een logische interpretatie bij een letterlijke lezing.
Vandaar mijn interpretatie, die denk ik wel degelijk een belangrijk aspect van het christendom belicht. Dat van "heb elkaar lief" is inderdaad een beetje cliché en een beetje vaag, dat zou ik er misschien niet meer in zetten, maar ik denk dat het gedeelte van "maak je niet druk om wat anderen doen" wél goed toepasbaar is in onze roddelmaatschappij. Het is inderdaad waar dat er maar één specifieke omschrijving is van iets wat een goed mens doet, maar dat is nog altijd meer dan wat we lezen over slechte mensen.
Over of het een mooi gedicht is, wordt trouwens ook getwist: zo las ik een artikel over dat er geen orgineel woord in zou staan, het zou een kopie van Jeremia 17:5-8 zijn. Ook is het metrum enigszins wonky, doordat 1a en vooral 3d er niet echt in passen.
En over dat "in een ondertoon lezen": de Theological dictionary of the Old Testament (TDOT) van Botterwick en Ringgren heeft er dit over te zeggen: Audible murmuring is even more likely when the object of haghah is the law
(torah), as in Josh. 1:8, ''this book of the torah shall not depart out of your
mouth, but you shall 'meditate' on it day and night, that you may be careful to
do according to all that is written in it.'' This could have reference to softly
spoken oral recitation in connection with the study of the law; so we find in
Ps. 1:2, ''his delight is in the law of Yahweh, and on his law he 'meditates' day
and night.'' In any case, haghah means the zealous study of the law, which
results in being filled with the will of Yahweh and the doing of his commandments.
Dus maak ervan wat je wil, het is in ieder geval een apart woord in deze context.
Dat was dus mijn gedachtegang, hopelijk is het wat duidelijker! Nogmaals bedankt voor de reactie, dit was precies mijn bedoeling met dit topic!
+11
Tiekstra
Weledelgeleerde GSV,
Daar ben ik weer! Na een korte, welverdiende vakantie is hier dan toch de tweede editie. Deze keer zal ik kort wat zeggen over Genesis 4:1-15, het verhaal van Kaïn en Abel
Hier de tekst (wederom mijn vertaling): 1a Toen kende1 de man Eva, zijn vrouw
1b en zij werd zwanger,
1c en ze baarde Kaïn
1d en ze zei:
1e Ik heb een man verkregen met behulp van de HEER
2a Ze baarde opnieuw: zijn broer Abel
2b Abel was herder van kleinvee
2c en Kaïn was bewerker van het land
3a En het gebeurde na enige tijd
3b dat Kaïn van de opbrengst van het land een offer aan de HEER bracht.
4a En Abel -ook hij- offerde van de eerstgeborenen van zijn kleinvee en hun vet,
4b en de HEER had aandacht voor Abel en voor zijn offer.
5a Maar voor Kaïn en zijn offer had Hij geen aandacht.
5b Toen werd hij erg boos,
5c en zijn gezicht viel2.
6a Toen zei de HEER tegen Kaïn:
6b Waarom ben je boos,
6c en waarom is je gezicht gevallen?
7a Is het niet zo dat als je goed doet, verhoging3,
7b maar als je niet goed doet, zonde bij de opening ligt?
7c Naar jou is zijn verlangen,
7d maar jij moet erover heersen
8a En Kaïn zei tegen Abel, zijn broer,
8b En het gebeurde dat in het veld,
8c Kaïn Abel, zijn broer, aanviel,
8d en hij hem doodde.
9a En de HEER zei tegen Kaïn:
9b Waar is Abel, je broer?
9c Kaïn antwoordde:
9d Ik weet het niet,
9e ben ik de bewaker van mijn broer?
10a En Hij zei:
10b Wat heb je gedaan?
10c Hoor, de bloedsschuld van je broer roept om mij vanuit de grond
11a Nu wordt jij vervloekt,
11b vanuit de aarde,
11c die haar mond ver open deed, om de bloedsschuld van jouw hand op te nemen
12a Als je het land wil bewerken,
12b zal zij niet meer haar kracht aan jou geven
12c doelloos en dakloos zal je zijn in het land.
13a Toen zei Kaïn tegen de HEER:
13b Mijn straf4 is te groot om te dragen
14a Kijk: U stuurt mij vandaag weg van het oppervlak van de aarde.
14b Ik zal verborgen zijn van Uw aangezicht
14c en ik zal doelloos en dakloos zijn
14d en het is zo dat ieder die mij vindt me zal doden.
15a En de HEER antwoordde hem:
15b Daarom zal wie Kaïn ook maar vermoordt zevenmaal gewroken worden
15c En de HEER plaatste op Kaïn een teken,
15d zodat hij niet aangevallen zou worden door ieder die hem vindt.
Aantekeningen: 1: Eufemisme van 'Sliep met', in de tijd van het Oude Testament hadden ze deze themamaand blijkbaar ook nodig.
2: Ook in het Hebreeuws is dit een bijzondere uitdrukking, ik zou ook niet precies weten wat het moet betekenen; misschien het vallen van de mondhoeken, of in het algemeen terneergeslagen zijn.
3: Wederom een bijzondere uitdrukking, verhoging van wat precies? Wat denkt u?
4: Lees hier dus straf, en niet zonde of misdaad, zoals bijvoorbeeld de Herziene Statenvertaling en Groningse Biebel (ik zeg dit met pijn in m'n hart) wél doen.
Deze keer wil ik kort iets vertellen over een belangrijk begrip bij het vertalen van een Bijbeltekst: tekstkritiek. Nu hoor ik u denken, GSV, "Hoe durft deze gast, kritiek op de tekst van de Bijbel?!". Weest u maar niet bang, met dit begrip wordt het reconstrueren van de meest originele tekst bedoeld.
Om dit te kunnen doen, hebben we binnen de tekstkritiek twee stukken gereedschap: de lectio brevior (het lezen van het kortere) en de lectio dificilior (het lezen van het lastigere). We lezen het kortere en het lastigere, omdat degenen die deze teksten kopieerden nog wel eens de neiging hadden om dingen toe te voegen of om dingen wat duidelijker op te schrijven. Hier hadden deze mensen geen kwade bedoelingen mee, maar wij zijn natuurlijk meer geïnteresseerd in wat er oorspronkelijk stond, niet in de interpretatie van een of andere monnik (al is dit natuurlijk wél interessant als je wat te weten wil komen over de interpretatie van mensen door de geschiedenis heen).
In dit stuk (perikoop voor degenen die naar de how to BK waren) komt tekstkritiek op twee plaatsen concreet naar voren. In de eerste plaats in vers 7, hier leest de Septuaginta (de Griekse vertaling van het Oude Testament) "als je geofferd hebt, maar niet goed verdeeld, heb je gezondigd, blijf dan rustig". Hier wordt een verklaring gegeven waarom God het offer van de ene broer wel accepteerde en van de ander niet, u zult deze vertelling ook wel kennen van de kinderbijbel: Abel gaf zijn mooiste lammetjes, en Kaïn gaf alleen wat graan. In de meeste andere versies, wordt deze verklaring echter helemaal niet gegeven. In dit soort gevallen kiezen we de lastigere lezing: lectio dificilior. We moeten accepteren dat er geen reden gegeven wordt dat God niet omzag naar Kaïns offer.
Het tweede voorbeeld vinden we in vers 8. Hier voegt o.a. de Septuaginta toe: "Laten we het veld ingaan". Dit is zowel langer als 'makkelijker' dan als je dit niet zou lezen, en dat is juist de reden dat je dat niet moet doen.
Wat vindt u van dit stukje Bijbel? Wat valt u op? Ik ben erg benieuwd naar uw reacties! Ik hoop dat ik het enigszins begrijpelijk op heb geschreven. Het is best een lastig onderwerp, maar ik denk dat het een waardevol inzicht geeft bij het lezen van Bijbelteksten.
Stan
+15
Tiekstra
Weledelgeleerde GSV,
Op het bezwicieweekend kreeg ik het verwijt dat ik niet genoeg hiermee heb doorgezet. Fair enough. Daarom vandaag weer een nieuwe, deze keer over Joël 2:12-17. Zoals gebruikelijk eerst mijn interpretatie van het Hebreeuws:
12 Draai daarom, is de aankondiging van JHWH, heel jullie hart naar mij¹, met zowel vasten als met huilen en met rouwen.
13 En scheur jullie hart, niet jullie kleren, en draai naar JHWH, jullie God, want Hij is vergevingsgezind en liefdevol, en groot in goedheid en Hij betreurt het kwade.
14 Wie weet of Hij van gedachte verandert en achter zich een zegen achterlaat², om jullie God een offer van eten en drinken te geven aan JHWH, jullie God.
15 Blaas op de hoorn in Sion! Kondig een vast aan! Roep een heilige feestdag af!
16 Kom bijeen volk! Maak de gemeenschap rein! Breng de oude mannen bijeen, verzamel de kinderen, ook de zuigelingen! Laat de bruidegom uit zijn slaapkamer gaan en de bruid uit haar bruidskamer!
17 Jammer tussen voorportaal en altaar, priesters! Laat de dienaren van JHWH zeggen: "Kijk om naar Uw volk! En geef uw erfenis niet prijs aan smaad van andere volken! Waarom zouden zij mogen zeggen: "Waar is hun God?".
1: In de Joodse oudheid stond het hart voor je gedachten, wij zouden nu denken aan hersenen. Lees waarschijnlijk dus: "Maak een verandering in je gedachten: van waar je normaal aan denkt naar denken aan God."
2: Ook in het Hebreeuws een rare constructie.
Joël 2:12-17 is een opvallend stuk in het Bijbelboek, het staat namelijk tussen twee erg verschillende geluiden. Het eerste anderhalve hoofdstuk profeteert allerlei onheil dat het volk zal overkomen, terwijl het vanaf vers 18 over de Messias en betere tijden in het algemeen gaat.
Door Joëls mond draagt God op tot bezinning. De rampen die hij eerder beschrijft gaan nog gebeuren, maar er is een manier om later verbetering te zien. De oplossing is radicale bekering: laat alles vallen en vier de Heer! Opvallend vond ik dat Joël alleen dingen beschrijft die je wél moet doen, maar niet specifieke zonden, zoals bijvoorbeeld Amos (2:6-8) doet.
Hij roept bovendien op om niet alleen opvallende dingen te doen (je kleren scheuren), te virtue signallen (vgl. Matt. 6:3), maar vooral om vanbinnen te veranderen.
Het belangrijkst wat mij betreft, dat je ook in je dagelijks leven kan toepassen, is om vandaag (en elke dag) een keer je gedachten af te wenden van waar je mee bezig bent en een moment van bezinning in te bouwen.
Wat vinden jullie? Wat valt jullie op? Ben zoals altijd oprecht benieuwd.
Stan
+1
AnnekeStokman
Hoi Stan,
Nice dat je dit doet :). Ik vraag me af waarom je de eerste helft van de tekst in ‘normale’ letters schrijft en de tweede in cursieve letters. Vraagteken.
Groetjess!
+1
Tiekstra
Fakka,
Dat is omdat dat stukje poëzie is, het stuk ervoor nog niet. Net zoals met dat stukje uit Rechters, waar ik in body talk iets over had gezegd, staan bepaalde zinsneden tegenover elkaar: aankondigen-afroepen, een vast-een heilige feestdag, bijeenbrengen-verzamelen, oude mannen-kinderen, etc. Uitroepteken.
Gaaf initiatief, Stan!
Vers 3a-c: een goede video hierover is deze, van Denkstof: https://bit.ly/3rNCLxe
Hier wordt het beeld van een christen als boom aan een stroom water verder uitgewerkt. Om een sterke, goed gewortelde boom te worden, heb je soms wel vijftig jaar nodig. Niet gek dat wij ('bomen' van twintig? vijfentwintig jaar?,) ons soms nog wel eens onstabiel voelen. Periodes van droogte zijn een boom ook niet onbekend. In zulke periodes (als je geloof 'droog' staat), dan stopt een boom zijn energie even in het stabiel houden van hoe hij er op dat moment aan toe is. Niet gek dat die energie dan niet besteed wordt aan het produceren van vruchten (van de Geest, hè, got it?;))
Maar in tijden van een wat constantere toevoer van die stroom water (tijden waarin je iedere dag Gods genade op een bepaalde manier ervaart), dan vallen er iedere dag overvloedig vruchten uit je boom. Dat wil zeggen: dan is er zoveel liefde, genade, goedheid, zelfbeheersing, etc. in je dagelijkse manier van leven te zien, dat andere mensen daar van kunnen genieten.
Ook wel goed om een reality check te doen van hoe je aan je dagelijkse waterstroom komt? En of je daar überhaupt je 'wortels' naar uitstrekt. Ben je een boom die volop vruchten draagt,
een wat verdroogde boom (een treurwilg of zo) die zich wel over het water buigt maar er blijkbaar steeds net niet bijkomt,
of voel je dat je wortels loskomen?
Fantastisch initiatief Stan! En leuk om het op dit topic te doen, erg goed leesvoer (ben zelf pas op pagina 3).
Maar om de discussie maar even aan te gaan: jouw interpretatie is
Ik lees dit niet echt terug in de psalm. Ik zie dat de rechtvaardige níet doet wat slechte mensen doen en ik zie een allegorische vergelijking met de resultaten van deze daden (als een boom etc.) Het enige concrete wat ik zie wat deze rechtvaardige 'doet' is de Tora lezen en overdenken.
Begrijp me niet verkeerd, ik vind het een prachtige psalm en zeker met een literaire analyse wordt het alleen maar mooier. Maar ik lees hier niet echt praktisch advies in (en ik denk dat dat ook niet nodig is). Vaak vind ik deze neiging die dominees hebben, om alles maar een directe toepassing te geven wat frustrerend. Je krijgt altijd zo'n hele algemene, niet-controversiële les waar je dan de rest van de week in mee moet gaan en ik ga dan meestal met een leeg gevoel de kerk uit.
Wat mij juist kan helpen is om die hele toepasneiging naast me neer te leggen en gewoon de schoonheid van de psalm op zichzelf te bekijken. Je kan het ook meer als een mooi gedicht zien dan als een instructie in geheimtaal. Dan geef je het de ruimte om het daadwerkelijk in je hart te laten landen.
En om maar terug te komen op de psalm zelf, je zette zelf al een voetnoot bij jouw vertaling; het gaat hier meer om een soort meditatie of 'in een ondertoon lezen'. Een beetje een vreemde term voor de lezer van vandaag, en ik denk me iets te kunnen herinneren dat dat te maken heeft met een specifieke manier van lezen of mediteren. In elk geval komt het op mij over als iets wat veel introverter is dan de gemiddelde Bijbelstudie. Maar jij weet vast meer over hoe dat woord in elkaar zit, dus ben wel benieuwd :)
Bedankt voor je reactie! Roëlle trouwens ook, leuk filmpje!
Om er even op te reageren: ik herken je frustratie in de overanalyse van Bijbelteksten, bijvoorbeeld in de podcast over Prediker waar we in de (party)bus naar luisterden. Bij deze Psalm schuilt echter naar mijn mening een ander gevaar, namelijk juist 'onderanalyse'. Als iemand deze psalm op zichzelf zou lezen, zou je het kunnen begrijpen als: iemand die 'goed gelooft', gaat het goed (3d), en als je niet 'goed gelooft', gaat het niet goed met je. Als het dan minder met je gaat, komt het dus omdat je niet goed gelooft. Dat is natuurlijk niet altijd zo, maar dus wel een logische interpretatie bij een letterlijke lezing.
Vandaar mijn interpretatie, die denk ik wel degelijk een belangrijk aspect van het christendom belicht. Dat van "heb elkaar lief" is inderdaad een beetje cliché en een beetje vaag, dat zou ik er misschien niet meer in zetten, maar ik denk dat het gedeelte van "maak je niet druk om wat anderen doen" wél goed toepasbaar is in onze roddelmaatschappij. Het is inderdaad waar dat er maar één specifieke omschrijving is van iets wat een goed mens doet, maar dat is nog altijd meer dan wat we lezen over slechte mensen.
Over of het een mooi gedicht is, wordt trouwens ook getwist: zo las ik een artikel over dat er geen orgineel woord in zou staan, het zou een kopie van Jeremia 17:5-8 zijn. Ook is het metrum enigszins wonky, doordat 1a en vooral 3d er niet echt in passen.
En over dat "in een ondertoon lezen": de Theological dictionary of the Old Testament (TDOT) van Botterwick en Ringgren heeft er dit over te zeggen: Audible murmuring is even more likely when the object of haghah is the law
(torah), as in Josh. 1:8, ''this book of the torah shall not depart out of your
mouth, but you shall 'meditate' on it day and night, that you may be careful to
do according to all that is written in it.'' This could have reference to softly
spoken oral recitation in connection with the study of the law; so we find in
Ps. 1:2, ''his delight is in the law of Yahweh, and on his law he 'meditates' day
and night.'' In any case, haghah means the zealous study of the law, which
results in being filled with the will of Yahweh and the doing of his commandments.
Dus maak ervan wat je wil, het is in ieder geval een apart woord in deze context.
Dat was dus mijn gedachtegang, hopelijk is het wat duidelijker! Nogmaals bedankt voor de reactie, dit was precies mijn bedoeling met dit topic!
Weledelgeleerde GSV,
Daar ben ik weer! Na een korte, welverdiende vakantie is hier dan toch de tweede editie. Deze keer zal ik kort wat zeggen over Genesis 4:1-15, het verhaal van Kaïn en Abel
Hier de tekst (wederom mijn vertaling): 1a Toen kende1 de man Eva, zijn vrouw
1b en zij werd zwanger,
1c en ze baarde Kaïn
1d en ze zei:
1e Ik heb een man verkregen met behulp van de HEER
2a Ze baarde opnieuw: zijn broer Abel
2b Abel was herder van kleinvee
2c en Kaïn was bewerker van het land
3a En het gebeurde na enige tijd
3b dat Kaïn van de opbrengst van het land een offer aan de HEER bracht.
4a En Abel -ook hij- offerde van de eerstgeborenen van zijn kleinvee en hun vet,
4b en de HEER had aandacht voor Abel en voor zijn offer.
5a Maar voor Kaïn en zijn offer had Hij geen aandacht.
5b Toen werd hij erg boos,
5c en zijn gezicht viel2.
6a Toen zei de HEER tegen Kaïn:
6b Waarom ben je boos,
6c en waarom is je gezicht gevallen?
7a Is het niet zo dat als je goed doet, verhoging3,
7b maar als je niet goed doet, zonde bij de opening ligt?
7c Naar jou is zijn verlangen,
7d maar jij moet erover heersen
8a En Kaïn zei tegen Abel, zijn broer,
8b En het gebeurde dat in het veld,
8c Kaïn Abel, zijn broer, aanviel,
8d en hij hem doodde.
9a En de HEER zei tegen Kaïn:
9b Waar is Abel, je broer?
9c Kaïn antwoordde:
9d Ik weet het niet,
9e ben ik de bewaker van mijn broer?
10a En Hij zei:
10b Wat heb je gedaan?
10c Hoor, de bloedsschuld van je broer roept om mij vanuit de grond
11a Nu wordt jij vervloekt,
11b vanuit de aarde,
11c die haar mond ver open deed, om de bloedsschuld van jouw hand op te nemen
12a Als je het land wil bewerken,
12b zal zij niet meer haar kracht aan jou geven
12c doelloos en dakloos zal je zijn in het land.
13a Toen zei Kaïn tegen de HEER:
13b Mijn straf4 is te groot om te dragen
14a Kijk: U stuurt mij vandaag weg van het oppervlak van de aarde.
14b Ik zal verborgen zijn van Uw aangezicht
14c en ik zal doelloos en dakloos zijn
14d en het is zo dat ieder die mij vindt me zal doden.
15a En de HEER antwoordde hem:
15b Daarom zal wie Kaïn ook maar vermoordt zevenmaal gewroken worden
15c En de HEER plaatste op Kaïn een teken,
15d zodat hij niet aangevallen zou worden door ieder die hem vindt.
Aantekeningen: 1: Eufemisme van 'Sliep met', in de tijd van het Oude Testament hadden ze deze themamaand blijkbaar ook nodig.
2: Ook in het Hebreeuws is dit een bijzondere uitdrukking, ik zou ook niet precies weten wat het moet betekenen; misschien het vallen van de mondhoeken, of in het algemeen terneergeslagen zijn.
3: Wederom een bijzondere uitdrukking, verhoging van wat precies? Wat denkt u?
4: Lees hier dus straf, en niet zonde of misdaad, zoals bijvoorbeeld de Herziene Statenvertaling en Groningse Biebel (ik zeg dit met pijn in m'n hart) wél doen.
Deze keer wil ik kort iets vertellen over een belangrijk begrip bij het vertalen van een Bijbeltekst: tekstkritiek. Nu hoor ik u denken, GSV, "Hoe durft deze gast, kritiek op de tekst van de Bijbel?!". Weest u maar niet bang, met dit begrip wordt het reconstrueren van de meest originele tekst bedoeld.
Om dit te kunnen doen, hebben we binnen de tekstkritiek twee stukken gereedschap: de lectio brevior (het lezen van het kortere) en de lectio dificilior (het lezen van het lastigere). We lezen het kortere en het lastigere, omdat degenen die deze teksten kopieerden nog wel eens de neiging hadden om dingen toe te voegen of om dingen wat duidelijker op te schrijven. Hier hadden deze mensen geen kwade bedoelingen mee, maar wij zijn natuurlijk meer geïnteresseerd in wat er oorspronkelijk stond, niet in de interpretatie van een of andere monnik (al is dit natuurlijk wél interessant als je wat te weten wil komen over de interpretatie van mensen door de geschiedenis heen).
In dit stuk (perikoop voor degenen die naar de how to BK waren) komt tekstkritiek op twee plaatsen concreet naar voren. In de eerste plaats in vers 7, hier leest de Septuaginta (de Griekse vertaling van het Oude Testament) "als je geofferd hebt, maar niet goed verdeeld, heb je gezondigd, blijf dan rustig". Hier wordt een verklaring gegeven waarom God het offer van de ene broer wel accepteerde en van de ander niet, u zult deze vertelling ook wel kennen van de kinderbijbel: Abel gaf zijn mooiste lammetjes, en Kaïn gaf alleen wat graan. In de meeste andere versies, wordt deze verklaring echter helemaal niet gegeven. In dit soort gevallen kiezen we de lastigere lezing: lectio dificilior. We moeten accepteren dat er geen reden gegeven wordt dat God niet omzag naar Kaïns offer.
Het tweede voorbeeld vinden we in vers 8. Hier voegt o.a. de Septuaginta toe: "Laten we het veld ingaan". Dit is zowel langer als 'makkelijker' dan als je dit niet zou lezen, en dat is juist de reden dat je dat niet moet doen.
Wat vindt u van dit stukje Bijbel? Wat valt u op? Ik ben erg benieuwd naar uw reacties! Ik hoop dat ik het enigszins begrijpelijk op heb geschreven. Het is best een lastig onderwerp, maar ik denk dat het een waardevol inzicht geeft bij het lezen van Bijbelteksten.
Stan
Weledelgeleerde GSV,
Op het bezwicieweekend kreeg ik het verwijt dat ik niet genoeg hiermee heb doorgezet. Fair enough. Daarom vandaag weer een nieuwe, deze keer over Joël 2:12-17. Zoals gebruikelijk eerst mijn interpretatie van het Hebreeuws:
12 Draai daarom, is de aankondiging van JHWH, heel jullie hart naar mij¹, met zowel vasten als met huilen en met rouwen.
13 En scheur jullie hart, niet jullie kleren, en draai naar JHWH, jullie God, want Hij is vergevingsgezind en liefdevol, en groot in goedheid en Hij betreurt het kwade.
14 Wie weet of Hij van gedachte verandert en achter zich een zegen achterlaat², om jullie God een offer van eten en drinken te geven aan JHWH, jullie God.
15 Blaas op de hoorn in Sion! Kondig een vast aan! Roep een heilige feestdag af!
16 Kom bijeen volk! Maak de gemeenschap rein! Breng de oude mannen bijeen, verzamel de kinderen, ook de zuigelingen! Laat de bruidegom uit zijn slaapkamer gaan en de bruid uit haar bruidskamer!
17 Jammer tussen voorportaal en altaar, priesters! Laat de dienaren van JHWH zeggen: "Kijk om naar Uw volk! En geef uw erfenis niet prijs aan smaad van andere volken! Waarom zouden zij mogen zeggen: "Waar is hun God?".
1: In de Joodse oudheid stond het hart voor je gedachten, wij zouden nu denken aan hersenen. Lees waarschijnlijk dus: "Maak een verandering in je gedachten: van waar je normaal aan denkt naar denken aan God."
2: Ook in het Hebreeuws een rare constructie.
Joël 2:12-17 is een opvallend stuk in het Bijbelboek, het staat namelijk tussen twee erg verschillende geluiden. Het eerste anderhalve hoofdstuk profeteert allerlei onheil dat het volk zal overkomen, terwijl het vanaf vers 18 over de Messias en betere tijden in het algemeen gaat.
Door Joëls mond draagt God op tot bezinning. De rampen die hij eerder beschrijft gaan nog gebeuren, maar er is een manier om later verbetering te zien. De oplossing is radicale bekering: laat alles vallen en vier de Heer! Opvallend vond ik dat Joël alleen dingen beschrijft die je wél moet doen, maar niet specifieke zonden, zoals bijvoorbeeld Amos (2:6-8) doet.
Hij roept bovendien op om niet alleen opvallende dingen te doen (je kleren scheuren), te virtue signallen (vgl. Matt. 6:3), maar vooral om vanbinnen te veranderen.
Het belangrijkst wat mij betreft, dat je ook in je dagelijks leven kan toepassen, is om vandaag (en elke dag) een keer je gedachten af te wenden van waar je mee bezig bent en een moment van bezinning in te bouwen.
Wat vinden jullie? Wat valt jullie op? Ben zoals altijd oprecht benieuwd.
Stan
Hoi Stan,
Nice dat je dit doet :). Ik vraag me af waarom je de eerste helft van de tekst in ‘normale’ letters schrijft en de tweede in cursieve letters. Vraagteken.
Groetjess!
Fakka,
Dat is omdat dat stukje poëzie is, het stuk ervoor nog niet. Net zoals met dat stukje uit Rechters, waar ik in body talk iets over had gezegd, staan bepaalde zinsneden tegenover elkaar: aankondigen-afroepen, een vast-een heilige feestdag, bijeenbrengen-verzamelen, oude mannen-kinderen, etc. Uitroepteken.
Moi