Waarde vrienden en vriendinnen. Geef u commentaar en denk mee. Onderstaande is een controversieel stuk van mij waarin ik de dwang die van antirevolutionaire paradigma uitgaat bekritiseer.
Perspectief voor vernieuwing van de ChristenUnie?
Door: Ewout Klei
Met vreugde las ik tijdens mijn verblijf in Londen in de vorige Ebate het artikel van dr. Verkerk die pleitte voor vernieuwing van de ChristenUnie. In de daaropvolgende discussie zei Johannes de Jong dat veranderingen binnen de ChristenUnie niet zo snel zullen plaatsvinden en vroeg zich af of snelle vernieuwingen wel wenselijk zijn. Ronald Sonnemans stelde vernieuwingen an sich ter discussie. In dit artikel zal ik een poging doen om mijn visie uiteen te zetten.
<b>Hoezo vernieuwing? </b>
Ja, er is natuurlijk al een bepaalde ontwikkeling aan de gang. Economisch gezien is de ChristenUnie behoorlijk naar links opgeschoven wat betekent dat mensen hun christelijke verantwoordelijkheid voor de zwakkeren in de samenleving serieus nemen. Deze ontwikkeling zie ik dan ook als positief. Vernieuwing is mogelijk als er verschil van mening is. Binnen PerspectieF is het goed mogelijk om er andere ideeën op na te houden. Ik ben iemand die af en toe een andere visie op de dingen heeft. Mits ik mijn ideeën goed en netjes verwoord wordt dit getolereerd en gewaardeerd. Ik zou, wanneer ik ook lid zou zijn van de ChristenUnie, mijn ei niet echt kwijt kunnen. Mijn indruk is dat binnen de ChristenUnie een bepaald denkpatroon sterk overheersend is. Een traditioneel denkpatroon dat weinig ruimte biedt voor het hebben van een andere mening. Daar wil ik in de rest van mijn artikel verder op ingaan.
<b>Hoezo conservatief? </b>
Als ik vind dat de ChristenUnie conservatief is heeft dat niet zo veel te maken met Bart-Jan Spruyt. Als ik zeg dat de ChristenUnie conservatief is bedoel ik daarmee vooral dat de intellectuele oriëntatie van de ChristenUnie mijns inziens behoorlijk eenzijdig is. Er wordt, zo is mijn indruk, bijna alleen maar geciteerd uit denkers uit de eigen antirevolutionaire traditie: Groen van Prinsterer, Kuyper, Jongeling, J. Kamphuis, Verburgh etc. Je kijkt niet onafhankelijk naar de zaken maar je kijkt eerst naar wat de grote voorganger, de Auctoritas, hierover heeft gezegd en vervolgens praat je hem (want het is altijd een hij) tot op grote hoogte na. Het gevaar van dit denken is dat het heel beknellend kan worden: een keurslijf.
Bart-Jan Spruyt, hoewel conservatief, haalt zijn inspiratie echter niet alleen uit deze mannenbroeders maar ook uit grote (weliswaar conservatieve) intellectuelen als Alexis de Toqueville, Edmund Burke en Jacob Burckhardt. Ik ben net als Bart-Jan Spruyt voor een bredere intellectuele oriëntatie. Maar die moet natuurlijk niet alleen conservatieve denkers omvatten. Ik vind dat je ook veel kunt leren van de denkers uit de Verlichting, Postmoderne filosofen en prominente hedendaagse intellectuelen. Mijn stelling is dat we ook veel kun leren (dat is wat anders dan napraten) van lieden als: Desiderius Erasmus, Hugo de Groot, Thomas Hobbes, Pierre Bayle, Jean Jacques Rousseau, Immanuel Kant, Emile Zola, Vavlac Havel, Jacques Derrida en Alain Finkielkraut om maar enkele denkers te noemen die ik - tot op zekere hoogte althans - waardeer om wat ze geschreven hebben.
<b>Hoezo postmoderne cultuur? </b>
Veel christenen staan, vanwege het bovengenoemde antirevolutionaire denken, antithetisch tegenover de wereld. De wereld wordt te snel gezien als een bedreiging en niet als een uitdaging. Ik vind dat je de wereld en deze samenleving meer als een uitdaging moet zien. Echter wel als een uitdaging die je niet met oogkleppen op tegemoet moet treden. Ik vind het daarom belangrijk dat christenen zich inleven in de postmoderne cultuur én taal - zonder er overigens helemaal in op te gaan. Het lezen van schrijvers die niet komen uit eigen kring is een goed begin. Een christenpoliticus is geen naprater maar moet authentiek zijn en een voor deze cultuur relevante boodschap uitdragen!
Wanneer er op dit forum geschreven wordt over christelijke danwel christen-democratische politiek, dan vind ik dat altijd een zeer boeiende aangelegenheid. Vriendelijk dank dus, amice Klei, dat u dit bij deze gedaan heeft. In uw inleiding was u nogal veelbelovend:
Helaas moet ik constateren dat de rest van uw 'controversiele stuk' deze belofte niet helemaal waarmaakt. Of, en dat zou ook heel goed kunnen, ik heb haar niet kunnen ontdekken.
Want: wat is nu die 'dwang die van antirevolutionaire paradigma' gaat. Dieper: wat is nu de antirevolutionaire paradigma binnen de ChristenUnie? Als dit zou betekenen dat men in de ChristenUnie niet verder komt dan het napraten van Groen van Prinsterer, Kuyper, Jongeling, Kamphuis of Verburgh dan is het goed mis met deze partij. Onverlet het laatste zinsdeel van de vorige zin, meen ik toch dat het met de invloed van deze vorm van 'antirevolutionaire dwang' wel meevalt. Het hanteren van anti-revolutionaire beginselen in de politiek is niet per sé het naäpen van de Aartsvaders. Het CDA bijvoorbeeld, heeft ook antirevolutionaire uitgangspunten, maar je kunt toch moeilijk volhouden dat ze daar J. Kamphuis of P. Jongeling naäpen. Ik denk dan dus oo dat die dwang die van de antirevolutionaire paradigma uitgaat niet zo'n sterke rol speelt. Ik denk, amice Klei, dat u een te verheven (filosofische) oorzaak zoekt in de kommer en kwel van de ChristenUnie.
Ik denk dat u het probleem bij de ChristenUnie op zich wel goed ziet. De oorzaak ervan ligt niet zo zeer in filosofische uitgangspunten, maar in iets heel anders en simpels. Ik stel dat de achterban van de ChristenUnie namelijk gewoonweg geen interesse in en verstand van politiek heeft. Dat is het probleem. Het zijn halleluja-roepers en belijdenis-uitpluizers. Grijze koppen van de omvergehakte vrijgemaakte zuil. Mensen die liever een avond bakkeleien over de vraag of rooms-katholieken ook lid mogen worden van de partij dan dat ze nadenken over actuele problemen van deze tijd. En dan heb ik het niet over het partijkader of over de volksvetegenwoordigers. Ik vind dat met name de laatste groep bijzonder goed werk doet en echt reclame voor de ChristenUnie is. Het probleem zit veel dieper: de partij heeft geen politiek-bewuste achterban.
Vanuit dit gezichtspunt is het voor de ChristenUnie essentieel dat de partij aan partijvernieuwing gaat doen. Ten principale: dat het een ledenpartij wordt. De individuele leden moeten wat te zeggen hebben, moeten mogen meepraten en meestemmen over zaken die er toe doen. Lokaal en nationaal. Nu is het zo dat enkele actievelingen 'namens' kiesverenigingen en Perspectief zonder enige vormen van ledenconsultatie over allerlei belangwekkende dingen mogen beslissen. Dat is volstrekt uit de tijd en slaat iedere vorm van discussie dood. Vernieuwing is dus bitterhard nodig bij de ChristenUnie. Bent u het daar trouwens mee eens of niet, amice Klei?
Amice de Groot,
ik denk dat het probleem dat u beschrijft zeker een herkenbaar probleem is. Ik heb er echter twee vragen bij, die ik nader zal toelichten.
ad 1. Mijns inziens is de gemiddelde Nederlandse burger niet geinteresseerd in de diepere achtergrond van de politiek. Zodra mensen enigszins weten wat een partij in globale lijnen voorstaat, maken zij hun keuze in het stemhokje (of zelfs eerder, wanneer de overgebleven zuilen dat 'voorschrijven'). Dit is mijns inziens niet bevorderlijk voor het politieke klimaat in Nederland. Het ergste is wellicht dat de Tweede Kamer een doorsnede moet zijn van het gedachtengoed van de gemiddelde Nederlander, maar dat niet kan zijn, aangezien de gemiddelde Nederlander niets van zijn gedachtengoed laat zien in zijn stemgedrag. Dit veroorzaakt vreemde situaties, als de overbekende (gewezen) problematiek rondom de LPF. Een partij die hierop enigszins een uitzondering weet te maken is wellicht de SP. Dit mede doordat zij zich door het jaar heen her en der laat zien, zowel op nationaal als op lokaal niveau.
ad 2. Als ik kijk naar de afgelopen jaren en maanden en dan voornamelijk naar de onderwerpen waarover in de Kamers gediscussieerd werd, dan zijn dit voornamelijk ver van mijn bed shows. Er wordt gesproken over normen en waarden, maar niemand weet concreet te zeggen waar het over gaat. Er wordt gesproken over de financiele problematiek in Nederland en over bezuinigingen, maar niemand weet te zeggen wat er precies gaat veranderen voor de burger. Er worden heftige problemen gemaakt bij het bespreken van het beleid en de begroting van het zittende kabinet, maar als het puntje bij het paaltje komt stemt iedereen ermee in. Wat heeft de burger nog voor inbreng?
Wat een geweldige reactie amice De Groot. Ik denk inderdaad dat ik de problemen iets te veel in de filosofische/ intellectuele sfeer heb gezocht. Dat komt onder andere omdat ik in deze sfeer het beste thuis ben. De eerlijkheid gebiedt mij dat ik moet zeggen dat mijn beschrijving niet helemaal klopt. Een uitzondering is bijvoorbeeld Kars Veling. Veling weet alles over de grote mannen maar schrijft in het Nederlands Dagblad ook over de politieke filosofe Hannah Arendt. (Voor degenen die niet weten wie zij is: Hannah Arendt studeerde bij Heidegger, schreef over democratie en Aristoteles en was aanwezig op het Eichmann-proces). In mijn achterhoofd had ik vooral de redeneerstijl van enkele oudgedienden(de belijdenis-uitpluizers) binnen de ChristenUnie die absolutistisch spreken en naast het beroep op de bijbel altijd een doen op de grote mannen zoals met name A. Vente van de RPF die af en toe stukjes in het Nederlands Dagblad schrijft en op uniecongressen het hoogste woord voert. Ik denk ook aan Roel Kuiper die, als hij een eigen christelijk geluid wil laten horen, toch altijd weer met Groen komt aanzetten. En nog iets ter nuancering op mijn stuk: uit J. Kamphuis en Verburgh wordt tegenwoordig natuurlijk nooit meer geciteerd. Misschien alleen nog door enkele verontruste GPV'ers die tegenwoordig SGP stemmen. Omdat ik mij tegen het verleden wilde afzetten werd mijn betoog bij vlagen ietwat te karikaturaal.
Degenen die vol naief enthousiasme wat soms best wel lief kan zijn tegen de verworvenheden van Paars ageren zouden we denk ik wel de halleluja-roepers kunnen noemen. Mijn houding tegenover hen is dubbel: hoewel een groot tegenstander van abortus is mijn houding tegenover het homohuwelijk en euthanasie veel minder stellig. Wat mij stoort is het achterliggene idee dat de wereld in het algemeen en Nederland in het bijzonder tegen de christenen is. Met name onder Paars was deze Kalimero-houding die gepaard ging met een moreel superioteitsgevoel erg typerend voor de ChristenUnie. Zo'n houding is erg defensief en zorgt ervoor dat er niet kritisch naar de eigen vooronderstellingen en uitgangspunten wordt gekeken. Men wil graag martelaartje spelen zo lijkt het. Bovendien zijn de eigen stokpaardjes te vanzelfsprekend en iedereen praat ze na. Ik kan binnen de ChristenUnie heel moeilijk een andere visie over homoseksualiteit en euthanasie innemen. Op de GSV gaat mij dat gelukkig iets gemakkelijker af. In christelijk Nederland wordt er heel erg van mij verwacht dat ik absoluut tegen moet zijn. Dit drukt enorm.
Ik vind uw schets bijzonder waardevol. Misschien is het wel zo dat omdat de afstand tussen de leden en de achterban zo groot is het taaltje nog zo antirevolutionair is. Ik stoor mij als kritische student aan het taaltje maar het probleem ligt natuurlijk veel dieper. Er zouden veel meer mensen moeten komen die onafhankelijk willen nadenken.
In welke concrete punten zie jij dat mensen hun verantwoordelijkheid serieus nemen?
Is dit de enige manier om tot partijvernieuwing te komen: leden die meer invloed krijgen? Is er ook niet wat voor te zeggen, dat de CU actief naar de leden toegaat en de onderwerpen die volgens CU belangrijk zijn, aan de leden gaat verkopen. Als CU inderdaad linkser wordt, dan zou partij meer een prekende rol moeten hebben, denk ik. Er zijn veel onderwerpen waar winst behaald kan worden, als burgers bereid zijn om hun (consumptie)patronen te veranderen. De partij moet dan aan een soort educatie van de achterban gaan doen. Misschien een geheel achterhaald idee, maar dat is ook een beetje naar aanleiding van wat am Klei zegt, namelijk dat mensen met dat CU linkser wordt, meer hun verantwoordelijkheid nemen.Hier bedoel ik niet mee dat men net als de SP de straten op gaat en de arme wijken in. Ik weet niet of dit gebeurd maar ik denk onvoldoende want anders was het mij wel opgevallen. In Den Haag overigens is men wel heel sociaal bezig maar dat is geloof ik een uitzondering.
Ik bedoel hiermee dat het partijprogramma minder eenzijdig de nadruk legt op de drie klein-ethische punten maar ook zich inzet voor de asielzoekers (en i.t.t. de SGP niet alleen voor de christelijke asielzoekers), de derde wereld (hoewel de CU mijns inziens nog wel te veel pro-boer is. Ik ben tegen landbouwsubsidies die de derde wereld benadelen), de minder bedeelden in eigen land zoals alleenstaande moeders, invaliden etc. etc.
De ChristenUnie wordt steeds christelijk-socialer (wat het mijns inziens zou moeten zijn) en steeds minder nationaal-gereformeerd (=antirevolutionair).
Hoewel ik de naam Halleluja-roeper eigenlijk niet erg netjes vind heb ik een miljoen keer liever dat de CU hier uit zal bestaan dan uit de grijze koppen van antirevolutionaire belijdenisuitpluizers (deze naam vind ik wel leuk) die zich niet druk maken over wat er verder in de wereld gebeurd.
Beetje respect a.u.b. voor die mensen. En trouwens je zet het wel heel erg zwart/wit neer. Ik denk trouwens dat het juist veel belangrijker is dat je eerst de zaakjes in eigen land eens goed op de rails hebt. Tuurlijk is het belangrijk dat er geholpen wordt elders in de wereld, maar ik vind dat het eigen land zeker het primaat moet hebben boven buitenlandse zaken.
Uiteraard is de schets van grijze koppen een beetje stereotype maar ook niet zo serieus en daarom moet je hier niet al te erg over vallen. Dit is dan ook het GSV-forum waar de wat meer mogen zeggen dan zeg maar in het Nederlands Dagblad.
Maar de stereotypering van de grijze koppen van belijdenis-uitpluizers klopt natuurlijk wel voor een gedeelte. Veel lokale GPV'ers (maar ook een aantal RPF'ers) weten weinig van politiek maar alles van de beginselen en van de grote namen (Groen met name). Ik vind dit niet echt christelijke politiek maar meer gereformeerde politiek. Dan had de ChristenUnie beter GereformeerdenUnie kunnen heten. Of GroenRechts (Groen slaat hier uiteraard niet op het milieu maar op de aartsconservatieve grote voorganger). Dat is niet zo en daarom moet het nationaal-gereformeerde cultuurtje een beetje verdwijnen. Dat zou erg goed zijn. Ik vraag me af wat jij met problemen in eigen land bedoelt. Een beetje in de geest van de SGP de (Kootwijker) boeren en het eigen volk helpen of de naasten die nu buiten de boot vallen (allochtonen, werklozen, bijstandmoeders etc.)
He klei, mag ik hieruit concluderen dat jij Kootwijker (waarschijnlijk Christelijke) boeren niet als naasten ziet en een stelletje Islamitische Murat D`s (ook wel allochtonen genoemd) wel??? :?:
Nee. Maar uit je reactie blijkt wel dat jij alle allochtonen op een hoop gooit.
Begrijp ik je goed dat je bedoelt dat de mensen in de partij zelf meer hun verantwoordelijkheid nemen?
Maar christelijke verantwoordelijkheid is toch allereerst iets van de mensen in de maatschappij zelf, dat is toch christelijk burgerschap?! Wat wil de christenunie in de maatschappij bereiken? Hoe ziet de christenunie zich in relatie tot de burgers van Nederland? Daarover moet partijvernieuwing gaan!
Bedoel je dat mensen zich activistischer moeten opstellen? Dat zegt Jouke Jan met andere woorden ook. Hij vindt dat meer mensen politiek betrokken moeten raken, ik vind dat het gereformeerde antirevolutionaire taaltje weg moet omdat dit behalve tot een bekenellend wereldbeeld ook tot navelstaren heeft geleid en jij vindt dat christenen actiever in de samenleving moeten staan. Volgens mij, maar ik kan jullie verkeerd begrijpen, willen we alledrie min of meer hetzelfde. Ik ben bezig met een vervolgartikel waarin ik Jouke Jan's opmerkingen in discretere en iets gewijzigde vorm ook in heb verwerkt en ik betoog dat ChristenUnie veel meer afstand tot de SGP moet bewaren.
dat mensen activistischer moeten worden, is niet mijn punt, maar als de christenunie vernieuwen wil, moet ze iets doen in de relatie met de leden.
JoJo zegt: geef de leden meer invloed
ik leg een ander accent: christenunie, laat je producten zien, wat verkoop je, kun je het aan je leden verkopen. Spreek je ze aan. Een eigen geluid is wat mij betreft ook een eigen geluid naar de leden toe. Als je als partij het gemiddelde van de mening van de leden gaat vertellen, krijgt de partij geen duidelijke kleur, ben ik bang.
Tuurlijk, am. Vos, de ChristenUnie moet natuurlijk geen christen-demagogische partij worden. Maar er moet natuurlijk te allen tijde een zekere wisselwerking plaatsvinden tussen partij en leden. Want het is maar ten zeerste de vraag of, wanneer de ChristenUnie een ledenpartij zou zijn, de partij wel naar links zou opschuiven... Is een christelijke partij per definitie 'links'? Ik weet dat niet zo 1-2-3. De ChristenUnie heeft -als gepretendeerd breed écht christelijk politiek klankbord- nl. een probleem als het wel 'linkser' wordt zonder dat de achterban daarin mee gaat, als 'linkser' ineens niet meer als 'christelijker' wordt gezien door de achterban. Begrijpt u wat ik bedoel? Daarom is het contact met die achterban ook zo donders belangrijk.
In dit kader ook nog ff een stukje van James Kennedy (volgens mij een zekere professor ergens in), in het afgelopen Handschrift (orgaan ChristenUnie):
Dus: de ChristenUnie niet langer als fijn en vertrouwd ontmoetingscentrum waar typisch christelijke dingen gedaan en zaken besproken worden, maar een volwaardig democratisch, politiek instituut!
Overigens: ik vind het toch weer opvallen dat als je zegt hoe het is (nl. dat het aantal hallelujah-roepers en belijdenisuitpluizers nogal groot is binnen de traditionele ChristenUnie-aanhang), dat je dan ineens weer gemaand wordt om 'respectvol' bezig te zijn. Je kunt het ook andersom stellen: hoe meer halleluja-geroep binnen de partij, hoe minder respect voor de politiek... Politiek gaat om 'datgene wat de polis aangaat', om de publieke zaak, om besturen. Natuurlijk doe je dat vanuit je (christelijke) achtergrond, maar die achtergrond moet (in de politiek althans) niet al te zeer naar de voorgrond geschoven worden.