Ik ben benieuwd of dit topic een beetje gaat lopen, aangezien de aanleiding ervoor nogal wat leeswerk vereist. Het gaat namelijk over het rapport van het Deputaatschap "Vierde Gebod en Zondag" dat onlangs is verschenen en is te downloaden. Ik kan het toch niet nalaten wat bedenkingen in de groep te gooien.
Mijn grootste bezwaar is dat het zo'n uitgebreide verhandeling is dat je op een gegeven moment niet helemaal meer doorhebt wat men nou precies wil concluderen en wat men nou precies als schriftbewijs ziet. Erg duidelijk is het wat mij betreft in ieder geval niet. Zeker niet als antwoord op de bezwaren nav waarvan het Deputaatschap is ingesteld.
Het rapport begint met een uitgebreide beschrijving van het onstaan en de instelling van de Sabbat in het Oude Testament. Is eventueel over te slaan, want daarover zal niet erg veel verschil van mening bestaan, lijkt me. Al doet men wel erg veel moeite om de scheppingsorde (zes dagen werken, één dag rust) op God te betrekken en niet noodzakelijk op de mens.
Vervolgens volgt er een beschrijving over hoe Jezus met de Sabbat omging. Daarbij gaat het er in de eerste plaats om dat Hij zich wel aan de Sabbat houdt (zoals Hij zich in alles aan de wet onderwierp), maar in de tweede plaats zichzelf ook Heer van de Sabbat noemt en dingen op Sabbat doet die men in die tijd niet gewoon was (het bekende aren plukken en genezen van zieken). Conclusie hieruit is, als ik het goed begrijp, dat Jezus de vervulling is van de Wet en dat de echte rust bij Hem ligt en niet bij de Sabbat. Daarin zou ook de mogelijkheid voor de Nieuw-Testamentische kerk liggen om op een andere manier over het Sabbatsgebod na te denken.
Vervolgens komt men bij de apostolische tijd. En daar begint het wat mij betreft wat vaag te worden. Vanuit de vervulling van de Sabbat in Christus, aanwijzingen voor het feit dat men in de niet-joodse, vroeg-christelijke gemeenten op de eerste dag van de week samenkwam en het feit dat er in het Nieuwe Testament duidelijk minder belang aan de Sabbat wordt gehecht dan in het OT, probeert men omstandig aan te tonen dat je best de zondag mag eren in plaats van de Sabbat. Maar ja, ook dat was geen punt van discussie.
Dan wordt er breed ingegaan op het gegeven dat de zondag niet in de eerste plaats als vervanging voor de Sabbat kwam. Het was wel de gewoonte om (in ieder geval) op die dag samen te komen, maar er zijn nergens aanwijzingen dat dat op het Vierde Gebod gegrond was. Ook komt hier weer bij kijken dat de Sabbat zelf in Christus vervuld is en, o.a. volgens Hebr. 4, het Vierde Gebod meer in de zin van het Nieuwe Koninkrijk (dwz de eeuwige rust en de rust die Christus geeft) bekeken moet worden.
In één keer gaat men er echter toe over dat het Vierde Gebod toch echt nog wel zeggenschap heeft over de zondag. Argumenten daarvoor zijn echter vooral eigen redeneringen en niet meer gestoeld op Bijbelse onderbouwing. Als dit bedoeld is als onderbouwing dat het vieren van de zondag en het niet werken daarop juist een keuze is van de gelovigen en later de kerk (weliswaar stevig Bijbels verantwoord), dan wordt dit niet expliciet aangegeven en men suggereert wel degelijk Bijbelse en Goddelijke opdrachten mbt de zondag.
Ook maakt men een moreel en ceremonieel onderscheid mbt de Sabbat (wat op zich nog niet zo gek is), waarbij vervolgens geconcludeerd wordt dat het morele aspect hiervan (o.a. het rusten op die ene dag in de week) wel is blijven staan. Wederom zonder Bijbelse onderbouwing. Cruciaal hierin is wat mij betreft het gedeelte over Hebr. 4 waaruit het Deputaatschap meent te concluderen dat er weldegelijk wordt opgeroepen om één dag in de week rust te houden, terwijl dat nou juist m.i. niet is waar dat gedeelte om draait.
In ieder geval wordt nog wel geconcludeerd dat er geen expliciete Goddelijke opdracht tot het houden van de zondag uit de Bijbel kan worden gehaald.
Daarna krijgen we nog een houtkoolschets over de kerkgeschiedenis m.b.t. de zondag. Daaruit wordt weer geconcludeerd dat er door de geschiedenis heen nogal wat verschil van mening is geweest over in hoeverre de zondag in plaats van de Sabbat is gekomen, in hoeverre het Vierde Gebod toepasbaar is op de zondag en of er überhaupt wel één rustdag in de week moest zijn. Daaruit wordt dan weer geconcludeerd dat er in de kerk altijd ruimte is geweest voor verschillende opinie's over het Vierde Gebod.
Na vluchtige lezing* van het hele gebeuren heb ik de volgende problemen met het rapport:
Er wordt zo omstandig veel beschreven wat niet daadwerkelijk met de problematiek te maken heeft dat het overzicht een beetje wegvalt.Er is geen duidelijk onderscheid tussen schriftuurlijke onderbouwing en kerkelijke argumenten, zodat het onduidelijk wordt wat nu wel en wat nu niet als schriftuurlijk kan worden bestempeld.Het rapport lijkt wat te hinken op twee gedachten door zowel de zondag als kerkelijke keus, als de zondagsrust als schriftuurlijk onderbouwd te willen behouden, zodat de argumenten elkaar een beetje tegen gaan spreken.Het rapport lijkt zozeer tegemoet te willen komen aan de bezwaren en een schriftuurlijke onderbouwing voor de zondagsrust te willen vinden dat de eigenlijke argumentatie wat dubieus wordt en men daardoor degenen die liever wat minder aan de zondag willen hechten een stok geeft om mee te slaan. En dat lijkt me nou juist weer niet de bedoeling van het rapport.
Ik zou zeggen: voor het vieren en onderhouden van de zondag als zodanig is geen schriftuurlijke onderbouwing te vinden. Als je daarvan uitgaat, kun je gaan praten waarom je als kerk wèl de zondag houdt. Daar zijn namelijk best goeie redenen voor. Als het rapport vanuit de Bijbel beargumenteert dat het voorwaar geen slechte zaak is de zondag te onderhouden, kan ik daar behoorlijk in meegaan. Alleen was het m.i. beter geweest als men het daar dan ook bij gelaten had.
Het vanuit de Bijbel mensen aanspreken op het niet onderhouden van de zondag (terwijl dat wel mogelijk zou zijn) is dan volgens mij ook best mogelijk. Maar dan met de insteek van de motieven om het wel of niet te doen en niet als zou men tegen een Goddelijk gebod ingaan. Als je dat slecht kunt onderbouwen, kun je de mensen ook niet aanspreken...
*Mocht ik hier en daar onjuiste samenvattingen of conclusies hebben weergegeven, dan kan dat mede door dat 'vluchtige lezen' komen. Maar ja, zelfs dat kostte me al de hele avond... ;)
Ik heb het rapport nog niet helemaal gelezen, maar ik heb grote moeite met de stelling dat God reeds in Genesis door middel van de zogenoemde scheppingsorde een rustdag zou instellen zoals wij die nu nog kennen en zoals die later door God voor Israel is ingevuld. Mijns inziens is daarvoor Genesis 1 te literair geschreven en is er te weinig eenduidigheid tussen Genesis 1 en Genesis 2 met betrekking tot de scheppingsorde om hier van een structurele rustdag te spreken. Er zijn dus teveel vraagtekens om dit als argument te nemen. Dat God de sabbat vervolgens in het OT als belangrijk beschouwd staat mijns inziens buiten kijf.
Wat betreft de huidige zondagsrust ga ik mee met de stelling van de deputaten dat Jezus de vervulling van de Wet is en dat daarmee het gebod op de sabbatsrust ook als vervuld beschouwd dient te worden. Daarbij vind ik de zondag een prima traditie, die inmiddels als 2000 jaar oud is. In het NT wordt verder geen aandacht besteed aan het gebod van het houden van een zondag, maar wel aan het gemeente-zijn, het samenkomen om te bidden, de sacramenten te bedienen, het Woord te horen en samen de maaltijd te gebruiken. Dat hiervoor een dag in de week wordt gereserveerd is organisatorisch erg goed en er zijn duidelijke argumenten om hiervoor de zondag te nemen.
Rossatron schreef:
Wellicht wordt deze scheppingsorde wel meer op de wet gebaseerd dan op Genesis 1 en 2. God geeft als reden voor de sabbat onder andere het feit dat Hij zelf gerust heeft op de zevende dag.Overigens ben ik het verder met Geertsma en Rossatron eens. Maak er een Sicartikel van, Geertsma.
Op zich is dat iets wat het rapport ook noemt...
Pfff. Op mijn ouwe dag nog...:)? En ik ben eigenlijk met mijn scriptie bezig :oops: .
Maar goed, benieuwd wat er met het rapport gaat gebeuren. Er schijnt al de nodige kritiek op verschenen te zijn.
Ik ben het met je eens. Wel komt bij mij dan de vraag op of dat dan ook voor de rest van de geboden geldt (laten we ons daarbij maar even beperken tot de Tien).
De samenvatting van de geboden is God lief te hebben boven alles en je naaste als jezelf. En dat is een gebod dat blijft staan. Niet doodslaan, stelen, enz. zijn allemaal invulling van het gebod om je naaste lief te hebben als jezelf. Ligt het dan niet in de lijn van dit gebod om toch vast te houden aan een rustdag ter ere van en uit liefde voor God? Aan rest van de geboden houd je je nl. ook omdat ze onder de vlag van dit alomvattende gebod vallen.
Sterker nog, ik durf de stelling aan dat als het mogelijk zou zijn in onze huidige samenleving het goed is om in plaats van een rustdag zeven rustdagen in te lassen, als je daarmee voor jezelf optimaal binnen je mogelijkheden je liefde voor God kunt uiten. Ik vind dat wij daarin nog te beperkt zijn, maar ik vind het in ieder geval een goede zaak dat de zondag ons bij de les houd. Dat is voor mij de waarde van de zondag, een onderdeel van mijn dienen van God en mijn naaste. Helaas blijft het vaak bij de drie uurtjes op de zondag.
Veel van onze voorvaderen hebben overigens mijn stellingname ook nagestreefd en hebben hun leven teruggetrokken geleefd, gericht op het dienen van God. Dat gebeurde in woestijnen, in kloosters, maar ook 'gewoon' thuis. De Sabbatsrust was voor het volk Israel een gebod dat onderdeel uitmaakte van het kennen en dienen van God, volgens zijn richtlijnen. God gaf Israel herinneringsmomenten. Naast dat het een eis van God was. Het deel van de eis is inmiddels vervuld, maar het herinneringsmoment is nog steeds van onschatbare waarde.
Wat lastig is dat de andere 9 geboden min of meer expliciet in het NT nog wel eens herhaald worden. Als Jezus het zelf al niet doet, dan wel Paulus. Het Vierde Gebod is de enige waarvoor dat niet geldt en als er al over de Sabbat gesproken wordt, dan gebeurt dat m.n. vanuit de vervulling in Christus. En het toepassen van de Sabbatsrust op de eeuwige rust, de rust die God in Christus geeft en de rust tot het doen van goede werken.
Aan de andere kant zou je wel kunnen zeggen dat op het moment dat de mogelijkheid er ligt om één dag in de week je speciaal op God te richten en je even niet met je dagelijkse bezigheden, maar met Hem bezig te houden, je de mensen vanuit het allesomvattende liefde-gebod wèl kunt oproepen zich daaraan te houden. Misschien dat het Sabbatsgebod niet meer zó expliciet geldt in het NT, maar vanuit de Bijbel wordt die dag rust en dan speciaal gericht op God wèl als iets goeds gezien.
Inderdaad bestond in vroegere tijden het idee (en ook wel Bijbels onderbouwd) dat je het Sabbatsgebod niet meer puur op één dag in de week, maar juist op alle dagen moest toepassen. Ik heb alleen niet het idee dat dat voor mensen die tegenwoordig onder het Vierde Gebod uit willen komen het alternatief is...
Who am I to judge? Ik betoog alleen dat het zo zou moeten zijn, ook met in het achterhoofd het liefde-gebod.
Was meer vanuit de gedachte van de toepassing van het Vierde Gebod op de huidige 21e eeuw, van waaruit het rapport mede is geschreven.
Lees ook eens de recensie in het ND onder het kopje literatuur (!).
Hoewel van iets eerdere datum is via de link de te vinden.
Twee kleine dingetjes die ik zelf wel grappig vond:
Deputaten vinden dat uit Genesis 1 nog niet direct blijkt dat het onderhouden door de mens van de Sabbat noodzakelijkerwijs al uit de scheppingsorde voortkomt. Dhr. Dijkstra vindt duidelijk van wel.Verder blijkt volgens deputaten uit Ex. 16 nog niet noodzakelijk dat de Sabbat er voor die tijd al was. Volgens dhr. Dijkstra duidelijk wel.
Het rapport zelf lijkt geschreven vanuit het misverstand dat m.i. ook in de Nieuwe-Vrijmakingsdiscussie naar boven komt, nl. dat er in de kerken de behoefte zou bestaan om de geldigheid van het 4e gebod voor de zondag af te schaffen. Het richt zich er vrijwel volledig op om argumenten vóór afschaffing van het 4e gebod onderuit te halen.
De kwestie was alleen dat er is gesteld dat er niet zonder meer uit de Bijbel blijkt dat je het 4e gebod op de zondag kunt toepassen. Dat vraagt dus een positieve argumentatie. En juist die ontbreekt (voor een groot deel)...
Of is uiterst dubieus. Ik citeer één zinnetje nav Kol. 2:16:
Hoe komt men erbij... :? ?