PaCo voorstellen 2012

Waarde amicae et amici,

Wellicht is het u in de Sinterklaas-, kerst-, protest-tegen-bezuinigingen-op-onderwijs-dan-wel-cultuur-drukte lichtelijk ontgaan, maar er staan weer een heel aantal prachtige onderwerpvoorstellen voor het Paascongres van 2012 voor u in de peiling. Vanuit ‘t hartsie van ons land hebben wij uiteraard hard ons best gedaan op de voorstellen en de nodige overpeinzingen en overleggingen in ons hart verwerkt, maar toch zouden we graag feedback van u krijgen.
Dat kunt u allereerst doen door te stemmen op de twee voorstellen die u het meest geschikt acht voor een PaCo. Doe dat door www.lcgs.nl/stem in uw browser te typen en in te loggen met de gegevens die u afgelopen week via de mail van ons hebt ontvangen. Als u deze mail op een of andere onverklaarbare wijze niet hebt gekregen kunt u contact met ons opnemen door te mailen naar pacoin[apenstaartje]vgsu[punt]nl.
Daarnaast zouden we het zeer op prijs stellen als u dit forumtopic zou gebruiken om al uw kritieken te uiten op de voorstellen, en ideeën te posten over de mogelijke invulling van uw favoriete PaCo2012-onderwerp. Verder kunt u elkaar natuurlijk ook stemadviezen geven of ouwehoeren over het al dan niet christelijk of wetenschappelijk interessant zijn van de verschillende voorstellen, zoals dat op een forum gebruikelijk is. We zijn erg benieuwd naar uw reactie, dus leef u uit!

Met amicale groet,

Peter Zomer
Corina van der Hulst
Melanie Bosman
Nathanje Dijkstra
Lisanne Knieriem
Thom Leeffers
Jeannette Ubink

Om uw geheugen even op te frissen en wellicht uw luiheid tegemoet te komen kunt u hieronder de voorstellen nog een keertje lezen.

Esthetiek en de ervaring van schoonheid
Ons aller Nederlandse poldermodel, handelsgeest, tolerantie en nuchterheid zou ervoor pleiten dat over smaak niet valt te twisten, maar is dat eigenlijk wel zo? Ervaringen van schoonheid zijn uniek en individueel, tegelijkertijd kunnen deze ervaringen door heel veel mensen gedeeld worden. Is schoonheid dan universeel en tijdloos, of bepaalt de cultuur waar we deel van uit maken wat we mooi vinden? En op basis waarvan kunnen we dan beoordelen of iets mooi of lelijk is? En hoe zit het met schoonheidsidealen van onze eigen omgeving, of over ons lichaam?

Dit PaCo gaan we ons bezig houden met iets waar de mens al sinds de oudheid niet over uitgepraat raakt. Iets wat ons op honderd miljoen miljard verschillende manieren raakt, en wat iedereen beweegt. Het gevoel wat je bekruipt bij het bezichtigen van een mooi kunstwerk, het luisteren naar je favoriete muziek of het beklimmen van een berg is een onbeschrijfelijke ervaring van schoonheid en is misschien wel hetgeen waarnaar de mens het meest verlangt. Dit verlangen kan mystieke proporties aannemen, wat maakt dat een uitgesproken atheïst als Ronald Plasterk zijn esthetische ervaring van het luisteren naar de Mattheus Passion als religieus heeft omschreven. Ook binnen de Oosters-orthodoxe kerk speelt kunst in de vorm van iconografie een belangrijke rol in de religieuze ervaring en is het een manier om dichter tot God te komen. Kunst is niet alleen hetgeen wat door mensen geproduceerd wordt, het kan ook schoonheid in de natuur zijn. God heeft wellicht de meeste sublieme kunst gemaakt en esthetische ervaringen zijn daarmee ervaringen van God.
Tegelijkertijd is het nog maar de vraag of een esthetische ervaring altijd een goede ervaring is. Een esthetische ervaring iets waaraan je je overgeeft en je buiten de grenzen zet die je rationeel wellicht rondom je leven zou stellen. Kunst kan zo in spanning komen te staan met wat we moreel gezien als slecht beschouwen. Want is het bijvoorbeeld ethisch verantwoord om een boek van Reve prachtig te vinden als daar verkrachtingsscènes in worden beschreven? Kunnen we genieten van een film over Auschwitz? Misschien is juist de spanning tussen wat goed en wat slecht is hetgeen wat kunst interessant en mooi maakt.

Esthetiek gaat over filosofie, religie, kunst en cultuur, over psychologie, politiek, economie, biologie, sociologie en ons praktische dagelijkse leven. Eigenlijk alles wat ons mensen en christenen maakt komt tot uiting in kunst. Schoonheid van de mens en schoonheid van God.

Mogelijke sprekers:
Prof. Dr. W. Stoker (VU) professor in de esthetica aan de VU aan de faculteit godgeleerdheid, filosofie en kunsten, en bekleed daar tevens de bijzondere leerstoel Esthetiek. Hij is gespecialiseerd in kunst en religie en heeft geschreven over schoonheid als theologisch concept, transcendente ervaring van kunst, kunst en openbaring en God als meester van de kunsten.

Dr. R.C.H.M. van Gerwen (UU) universitair docent kunstfilosofie, gespecialiseerd in kunst en moraliteit.

Mogelijke workshoponderwerpen:

• Cosmetische chirurgie: het lichaam als kunstwerk
• Ervaring van schoonheid in film/poezie/literatuur
• God’s schepping als volmaakt kunstwerk?
• Schoonheidsidealen in een moderne cultuur
• Schopenhauer over esthetica
• Wat te doen met immorele kunst?
• Geschiedenis van lelijkheid
• Kunst in de kerk

Maakbaarheid van de mens.
We zijn in de ban van technologie. We omarmen nieuwe technologische toepassingen om ons lichaam te verbeteren en om sociale problemen te beheersen. Zonder ziek te zijn proberen mensen om ziekte te voorkomen of hun prestaties te verbeteren. De grens van het aanvaardbare verschuift daarmee voortdurend. Waar embryoselectie soms nog veel discussie oproept doen inentingen dat vaak allang niet meer. Soms kunnen we de groeiende invloed van techniek in ons leven en ons lichaam als bedreigend ervaren. Hoe komt dit? Is kunstmatigheid per definitie onwenselijk of is het slechts de onbekendheid die ons op afstand houdt en is het wachten tot er gewenning optreedt?

Tijdens een PaCo over de maakbare mens willen we het thema van verschillende kanten benaderen. Wat is het menselijk ras en in hoeverre kan techniek inbreuk doen op onze autonomie? Hoe gaan we om met deze vervagende grens tussen mens en techniek? Wie moet er verantwoordelijk zijn? Het individu? Zou er wetgeving op dit soort ontwikkelingen gemaakt kunnen worden?
Hoe snel gaat de wetenschap eigenlijk? Moeten we bang zijn voor computers die slimmer worden dan wijzelf? Kunnen we onszelf overbodig kunnen maken?
Zijn dit soort technologieën eigenlijk een manier om invloed uit te oefenen? En wat zijn de gevolgen van dat ze niet in gelijke mate voor iedereen beschikbaar zijn? Is dit iets dat de kloof tussen arm en rijk kan vergroten?

Een thema met veel vragen en invalshoeken, maar ook met keuzes en verantwoordelijkheden voor een aankomend christen-academicus. Om iets wijzer naar huis te gaan na afloop van dit PaCo willen we in de lezingen inzetten op de volle breedte van het onderwerp. Er zijn zoveel perspectieven, dat we willen richten op verbreding van kennis door middel van de lezingen. In de workshops zullen we vervolgens deze kennis kunnen verdiepen.
Mogelijke lectoren zouden zijn:

• Prof. Dr. Ir. Peter-Paul Verbeek (UT), hoogleraar filosofie van mens en techniek.
• Prof.dr. Marc de Vries (TU Delft), Hoogleraar Reformatorische Wijsbegeerte, natuurkundige en filosoof.
  Natuurlijk is het ook goed mogelijk een specialist op het gebied van kunstmatige intelligentie of medische ethiek aan het woord te laten.

Macht
Macht en invloed. Deze twee termen lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn. Immers, dagelijks hebben we met allerlei vormen van macht en invloed te maken: de politieagent op straat die je een boete kan geven, de docent die je tentamen beoordeelt en ga zo maar door. Maar weten we eigenlijk wel hoe we beïnvloed worden door allerlei vormen van macht en in welke manieren wij zelf macht en invloed hebben over anderen?
Macht en effect kunnen hebben op anderen, speelt in de menselijke interactie een belangrijke rol.
In de sociale- en geesteswetenschappen is macht een bekend begrip. Mensen zoals Machiavelli, Hobbes, Foucault en Nietzsche hielden zich onder andere bezig met dit fenomeen.
In dit PaCo wil meer aandacht geven aan dit fenomeen. Wat is macht en wat laat de geschiedenis ons zien over de ontwikkeling van macht? Wat heeft bureaucratie en Europa te maken met machtsverhoudingen op (inter)nationaal niveau?
Maar ook het meer individuele aspect van macht wordt meegenomen: Wat maakt macht eigenlijk zo aantrekkelijk en wat zijn de valkuilen, voor met name christenen, van macht? Welke verhoudingen zitten er tussen macht en geloof? Als laatste willen we ook de positieve kant van macht bekijken door uit te zoeken wat wij zelf met macht kunnen bereiken. En waar ligt de grens tussen leiderschap en macht? In hoeverre is machtsverslaving van invloed op een goede verhouding tussen mensen onderling? Of zijn we vanaf de zondeval al uit op macht?

Voor de invulling van lezingen zijn er verschillende opties.
Een lezing zou kunnen gegeven worden door prof. dr. Mauk Mulder. Hij ageert tegen misbruik van macht, variërend van pesten tot harde terreur, dat hij signaleert op scholen, op straat, op de werkvloer en in de directiekamer, in de sport, in de politiek, kortom: in de wereld
Maar ook prof. dr. Reitsma, verbonden aan de faculteit Godsgeleerdheid aan de VU en onderzoeker naar o.a. de verhouding tussen geloof en macht, zou een goede spreker kunnen zijn.

Taal
“In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God.” Johannes 1:1

Dat met ‘het Woord’ Jezus bedoeld wordt, weten we allemaal. Maar waarom wordt nou juist dit woord gebruikt om de Zoon van God mee te vergelijken? Blijkbaar hecht God een enorm grote waarde aan taal? Waarom zou hij anders zich via een boek aan ons openbaren?
Niet alleen voor het christendom is taal cruciaal, maar ook voor de wetenschap. Daarin wordt taal continu gebruikt, niet alleen in het schrijven van artikelen of bij het maken van aantekeningen tijdens college, maar ook logica en wiskunde kunnen gezien worden als talen. Zonder taal is er dus geen wetenschap. Maar waarom is dat zo? Wat maakt taal zo belangrijk dat wij mensen er niet zonder kunnen?
Tijdens een PaCo over taal is het doel om ons te verdiepen in het belang en de invloed van taal, niet alleen in de wetenschap, maar ook in ons geloof. Verschillende aspecten zullen aan bod komen. Bijvoorbeeld wat taal eigenlijk is en waar het vandaan komt en hoe het zit met taalverscheidenheid: welke rol speelt het verhaal van de Toren van Babel nog in de huidige taalwetenschap? Tevens ook de meer filosofische kant, over wat voor invloed taal heeft op wie je bent en of de taal die je spreekt ook invloed heeft op je denken en wat voor gevolgen dit heeft op de interpretatie van de Bijbel. Ook de wat meer praktisch/maatschappelijke kant zal erbij betrokken worden. Wat is eigenlijk de macht van taal en hoe zie je dit terug in het dagelijks leven, bijvoorbeeld in de journalistiek of de politiek? En hoe moet je als christen taal in je dagelijks leven gebruiken?
Oftewel, een PaCo over taal is geen alfa-aangelegenheid, maar een congres dat voor iedereen interessant is en het zal ons doen stilstaan bij iets wat we dagelijks gebruiken, maar waar we eigenlijk nooit over nadenken.

Tijd
Tijd is een fenomeen dat in de fysieke wereld bestaat en onderdeel is van natuurkundig onderzoek. Ook is tijd een ervaring, een innerlijke beleving met een geheel eigen dynamiek. Ten slotte bestaat de tijd ook als een constructie of concept, die het maatschappelijk leven ordent; vanaf de middeleeuwse kerkklokken en kalenders tot aan de Greenwichtijd en de Zwitserse atoomklok. Als je niet kunt ontsnappen aan tijd, kun je deze dan wel bestuderen? Hoe doet de wetenschap onderzoek naar tijd als je er zelf niet buiten kunt stappen? Dit zijn voor de standaard academicus al vragen die het waard zijn om eens over na te denken. Voor een Christen komen er dan nog eens een aantal kwesties bij. Hoe gaat het bijvoorbeeld met de periodes in de heilsgeschiedenis en wat kunnen we zeggen over dateringen in de bijbel.

Aboriginals geloven in de tijd als een kringloop, telkens zullen we weer op hetzelfde moment uitkomen. Wij geloven in een oneindige tijdslijn, er was een tijd voor de schepping en na de wederkomst zal er een eeuwigheid zijn. Wat is de betekenis hiervan voor ons leven? Waar komt dit lineaire tijdsdenken vandaan? Het is heel andere koek dan het boeddhisme dat beweert hier op aarde nog veel tijd te zullen doorbrengen, totdat alles 1 grote transcendentie met het al is. Kunnen wij iets met de andere visies op tijd, of is het allemaal maar grote lariekoek.

Mogelijk workshop/lezing onderwerpen

• Tijd in de bijbel; ‘Eén tijd, een dubbele en een halve tijd’
• Zes dagen schepping.
• Tijd voor de oerknal.
• Tijd in taal.
• Eindtijd.
• Eeuwigheid.
• De terugkomst.
• Tijdsbepalingen binnen de bijbel.
• Tijd in film